Het ligt aan de voet van de Hermonberg en de Golanhoogvlakte, in de noordoostelijke hoek van de Huleh Vallei. De grootste van de vier bronnen van de Jordaanrivier, de Dan bron verschijnt aan de voet van de Hermonberg naast Tel Dan. Het water stroomt voor ongeveer zes kilometer alvorens het zich bij de tweede grootste bron van de Jordaanrivier, de Banias aansluit. De drie bronnen van de Jordaanrivier samen Hasbani (Hebr. Senir), Banias en Dan draineren een totaal gebied van meer dan sq 2700. kilometers. Samen vormen ze de grootste karstische bron in het Middenoosten.
Deze natuurlijke voordelen en zijn ligging op de belangrijkste handelsroute van Galilea naar Damascus maakten Dan tot de belangrijkste stad van het noordelijke deel van het Koninkrijk van Israël.
Tijdens de Kanaänitische periode was de stad onder de naam Leshem (Joshua 19:47) of Laish (Rechters 18:29) bekend. Onder deze naam, wordt het ook vermeld in oude Egyptische teksten van de19de eeuw BCE voorwaarts en in Mesopotamische teksten.Tijdens de 18 de eeuw BCE, werd Laish versterkt met reusachtige kunstmatige aarden dijken, welke bolwerken de hele stad omringden.
In vroegere tijden, was Laish reeds een machtige stad met forten. Het was tijdens deze tijd dat de patriarch Abraham en zijn mensen de noordelijke koningen achtervolgden, die zijn neef Lot gevangen hadden genomen, zover als Dan (volgens Ontstaan 14:14). Dit nu werd de meest noordelijke woonplaats van de Joden, aangezien wij menigmaal "van Dan tot Be'er Shevah" vinden - Dan was het noordelijkste punt terwijl Be'er Sheva het zuidelijkste punt was.
Archeologische opgravingen hebben talrijke vondsten geopenbaard, het indrukwekkendste is een geheel staande poort. Het wordt gedateerd aan de 18de eeuw BCE, en toen het werd uitgegraven, bereikte het bijna zijn originele hoogte van 7 meters. Het werd gebouwd van in de zon gedroogde modderbakstenen die overdekt werden met wit pleister. Er zijn drie bogen. Stenen treden leiden naar de eerste poort. De poort is van de zelfde tijd als Abraham, en ongeveer 50 jaar gebruikt, begraven en bewaard door recentere inwoners.
De stijl van de poort is typisch voor deze periode; het is een "Syrische poort" met drie paar pijlers en vier kamers, zoals die gevonden zijn in Megiddo, Shechem en Gezer.
Boven het vernietigingvlak van de Kanaänitische stad, werd een nieuw vlak geopenbaard, wat zeer verschillend in architecturaal karakter en materiële cultuur is. Dit nieuwe vestiging model vertegenwoordigt de verovering en de vestiging van de stad door de stam Dan tijdens de 12de eeuw BCE.
Het verhaal van hoe de stad door de stam Dan, van de Sidonians, die in Layish woonden, veroverd werd, wordt in detail verteld in Richteren 18. De vruchtbaarheid van het gebied in de omgevind van Dan wordt vermeld in de Bijbel: "Want wij hebben het land gezien en zie het is zeer goed" (Richteren 18:9) Zij herdoopten het Dan. Hier vonden zij ook een dure steen Leshem genoemd, welke de steen was, waarop de naam van hun stam (Shevet) werd gegrifd op de Choshen (borstplaat).
Hoewel de stam van Dan in de 11de eeuw BCE de tel bevolkte, lieten zij geen archeologische overblijfsels achter. De stad werd pas na de dood van Koning Solomon (928 BCE) belangrijk, toen Israël in twee koninkrijken werd verdeeld. De koning van noordelijk Israël, Jeroboam, die de bedevaarten van zijn burgers naar de Tempel in Jeruzalem wilde vermijden, richtte twee gouden kalveren voor zijn mensen op om te aanbidden. Hij zei dat deze hun nieuw goden waren, en zette één standbeeld in Beit-El, en de andere in Dan (I Koningen 12:28-9). Deze twee steden tekenden de noordelijke en zuidelijke grenzen van zijn koninkrijk. De uitdrukking "van Dan tot Bethel" toonde de kentekenen van de grens van het Noordelijke Koninkrijk.
Jeroboam voegde ook een andere vesting ring buiten de oude stadsmuur toe, die een monumentale poort omvatte. Deze poort werd vernietigd tijdens de Syrische invasie, die Koning Asa van Judea begon bij de 9de eeuwse eeuwwisseling (I Koningen 15:20).
Het tweede poortgebouw, welke dateert uit de Israelitische periode (9de-8ste eeuw BCE) en door Koning Ahab werd gebouwd, ligt meer westelijk. De ingangshelling leidde van oost naar west naar een grote vierkante poort. Het achter-liggende gebouw was met meerdere poorten, met zeven torens en vele verschillende ruimten. Na een binnenplaats, is er een andere poort naar een overdekt rechthoekig gebouw dat uit vier ruimten bestond. Hier vandaan, leidt een brede straat naar de stad, die aan zijn zuidelijke kant wordt beschermd door een hoge stadsmuur. In tegenstelling tot het Kanaänitische poortgebouw, was de Israelitische poort niet gebouwd bovenop het bolwerk, maar halverwege naar beneden.
Van II Koningen 23:8 maken wij op dat de poort als een cultusplaats dienst deed. Dit komt overeen met een andere ontdekking op het terrein, van vijf vlakke cultic stenen of massebot, die een altaarachtige lange tafel voor hen had. Koning Josiah, die in Judah religieuse praktijk hervormde, veroordeelde de ' hoge plaatsen bij de poorten', en sprak een mondje aan stukken vol, maar de noordelijke Israelitische koningen waren minder strikt. De koning Omri en zijn zoon Ahab leifhebberen vermaard in heidense, vooral Fenicische, ingevoerde goden.
Aan de andere kant van de straat, is er een binnenpoort, die werd gebouwd op een latere datum. Het is gevestigd in de kern van het Kanaänitische bolwerk. Duizenden voettroddings hadden de straatbestrating geboend die naar de nieuwere poort leidt.
Op het terrein van het Israëlitische poortgebouw, werd in 1993, een inscriptie gevonden die bij een grote basaltplak hoort, wat internationale krantekoppen maakte. Het is uniek om verscheidene redenen: omdat het zeer oud is; het dateert uit de 9de eeuw BCE, en omdat het voor de eerste keer is, dat het huis van David in een tekst buiten de Bijbel wordt vermeld.
Het fragment is een deel van de overwinning stele van koning Hazael van Aram (Syrië) en is in het Aramees geschreven. Het is de enige monumentale inscriptie die tot dusver in Israël gevonden is; blijkbaar maakten de koningen van Israël en Judah geen overwinnings monumenten van zichzelf.
Hoe dan ook, één beroemde Hebreeuwse deskundige aan de Universiteit van Rome denkt dat de inscriptie een vervalsing is.
